Kar Dağıtımı ve Vergilendirilmesi

Yeminli Mali Müşavir Çağlan Ahmet Gencer, 18 Ocak 2016 Pazartesi akşamı İzmir SMMM Odası’ndaki “Kar Dağıtımı ve Vergilendirilmesi” konulu sunumuna şirketlerin modern hedefleri, geleneksel muhasebeye göre kar ve IFRS açısından karı tanımlayarak başladı. Buna göre şirketlerin modern hedefi kontrol ve performans değerlendirmesidir. Geleneksel muhasebede net kar, öz sermayeyi finanse etmek için kalan tutardır. IFRS/TFRS seti açısından toplam gelirden diğer kapsamlı (toplam) gelir unsurları dışındaki giderlerin indirilmesi sonucu bulunan pozitif değer kardır.

Gelir Vergisi Kanunu Madde 38’de bilanço esasında ticari kazancın tespiti açıklanmıştır. Bilanço esasına göre ticari kazanç, teşebbüsteki öz sermayenin hesap dönemi sonunda ve başındaki değerleri arasındaki müspet farktır. Bu dönem zarfından sahip veya sahiplerce:

1. işletmeye ilâve olunan değerler bu farktan indirilir;

2. işletmeden çekilen değerler ise farka ilâve olunur.

Kar dağıtımının temel ilkeleri; net kar ilkesi, esas sermayenin korunması ilkesi ve şirketin borçlarını ödeme gücüne sahip olması ilkesidir.

Kar dağıtımında verilecek kararlar; kar dağıtılıp dağıtılmayacağı, ne kadar kar dağıtılacağı ve ne zaman kar dağıtılacağıdır.

Kar dağıtım politikalarını etkileyen başlıca faktörler; kanunlar, şirket sözleşme şartları, piyasa koşulları, kültür, karlılık oranı, enflasyon, pay sahiplerinin yaklaşımı ve benzeridir.

Kar dağıtımına yönelik temel prensipler şöyledir: 

• Sermaye için faiz ödenmez.
• Kar payı ancak net dönem karından ve serbest yedek akçelerden dağıtılabilir.
• Kar payı avansı Sermaye Piyasası Kanununa tabi olmayan şirketlerde Gümrük ve Ticaret Bakanlığı tebliği ile düzenlenir.

Şirket esas sözleşmesinde herhangi bir kısıtlama yoksa kar genel kurul kararı ile dağıtılabilir.

TTK’nın 519’uncu maddesine göre, yıllık karın %5’i, ödenmiş sermayenin yüzde yirmisine ulaşıncaya kadar genel kanuni yedek akçe ayrılır.

Gelir Vergisi Kanunu’na göre (GVK, 94/6-b) ;

-Tam mükellef gerçek kişiler,

-Gelir ve kurumlar vergisi mükellefi olmayanlara,

-Gelir vergisinden muaf olanlara,

-Dar mükellef gerçek kişilere,

-Gelir vergisinden muaf olan dar mükellef gerçek kişilere

Dağıtılan kar payları üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılacaktır.

Karın sermayeye ilave edilmesi kar dağıtımı sayılmaz. Dolayısıyla tevkifata tabi tutulmaz.

Kar dağıtımında vergi kesintisi, söz konusu kazancın istisna olup olmadığına bakılmaksızın uygulanır.

Kurumların tam mükellefiyete tabi kurumun sermayesine katılmalarından elde ettikleri kazanç istisnadır. Burada çifte vergilendirmeyi önleme amaçlı istisna söz konusudur.

Avans kar dağıtımı geçici vergi dönemleri itibarıyla yapılabilir.

Kurum ortakları açısından kar payı elde etme, kurumun yıllık safi kazancının kesinleşmesi ile gerçekleşir.

Sermaye azaltımı konusunda güncel özelgeler bu tutarın daha önce vergilendirilmemiş fonlardan oluştuğunu kabul ederek vergilendirilmesi gerektiğini belirtmektedir.

Kar payı dağıtılırken dağıtılan tutarın net mi brüt mü olduğunun altının çizilmesinde fayda vardır.

Çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmalarında (ÇVÖA) genelde 10. Maddeler temettülere ayrılır. Bu madde hükmüne göre değişen tevkifat oranlarının kullanılmasına dikkat etmek gerekir. ÇVÖA vergilendirme de tavan sınırını verir, yani hangi oranı aşmayacağını belirtir. Ayrıca ÇVÖA’nın Protokol maddeleri de kontrol edilerek, temettülerle ilgili maddeyi düzenleyen ek hükümlerin olup olmadığı da kontrol edilmelidir.

 

Temettü ve Doğuş Oto (DOAS)

Bu sabah Gedik Yatırım'ın aylık bülteni elime ulaştı. Bültende temettülerle ilgili güzel bir yazı vardı. Temettü verimliliği yüksek hisseler bence uzun vadeli hisse senedi yatırımı yapan yatırımcılar için mükemmel bir fırsat. Bunu 2012 yılından beri ısrarla söylüyorum ve her yıl bahar aylarında bunun sefasını da yatırımlarımla orantılı bir şekilde sürüyorum.

Daha önceki işimde Opel'de çalıştığım için otomotiv sektörü ilgimi çekiyordu ve bu sektörde pazar lideri konumundaki Doğuş Oto'nun (DOAS'ın) hisselerini biriktirmeye başladım. Size de hissenin bugünkü performansını göstermek istiyorum.

Bugünkü yükselişin en önemli sebebi öğlen saatlerinde açıklanan temettü dağıtım tarihi. Duyuru KAP'a saat 13:08'de yapılmış, grafiğe bakarsanız o saatten sonraki yükselişi de takip edebilirsiniz.

Şirketimizin 27 Mart 2015 tarihinde yapılan Olağan Genel Kurul toplantısında ortaklarımıza ödenmesine karar verilen toplam 150.000.000,-TL tutarındaki nakit kar payının dağıtımına 9 Nisan 2015 Perşembe günü başlanılacaktır.

Tabii ki burada sizlere yatırım tavsiyesi niteliğinde bir bilgi paylaşmam sözkonusu olamaz. Ben sadece kendi yatırım stratejimi paylaşıyorum. Eğer temettü konusu sizin de ilginizi çekiyorsa konuya aşağıdan devam edebilirsiniz.

Uzun Vadeli Yatırım için Temettü…

Temettü Nedir?

Temettü, bir diğer adıyla kar payı bir şirketin bir yıllık faaliyet dönemi boyunca elde ettiği net dönem karı üzerinden (yasal karşılıklar çıkarıldıktan sonra) mevcut ortaların pay alma hakkıdır. Kar payı dağıtımı iki şekilde yapılabilir.

ü Nakit olarak ortaklara ödenen temettüler.

ü Bedelsiz Sermaye artırımına dahil edilerek karşılığında yeni senet dağıtılan temettüler.

 Şirketler yılsonu finansal tablolar ile birlikte genel kurul ve temettü miktarları şirketler tarafından açıklamakta ve genel olarak Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında temettü dağıtımını gerçekleştirmektedirler.

Temettü Verimliliği Nedir?

(Nakit Temettü Tutarı/ Piyasa Değeri)*100 formülü ile hesaplanır.

Şirketin her yıl düzenli olarak temettü vermelerinin yanında verdikleri temettünün verimliliği de yatırımcılar açısından göz önünde bulundurulmaktadır.

Temettü performansı hangi tip yatırımcılar için önemli?

Temettü verimi yüksek ve her yıl düzenli temettü veren şirketlere kısa vadede yatırım yapılması uygun değildir. Hatta dağıtılan temettünün hisse senedi fiyatından çıkarılması ve çıkarılan tutarın içinde %15 kar payı stopajının da bulunması nedeniyle, kısa vadeli yatırımcı açısından spekülatif getiriler dışında bir getirinin olmayacağını söyleyebiliriz.

Uzun vadeli yatırımcı açısından ise %10 temettü verimliliği olan bir şirkete yatırılan tutar 10 yıl içinde temettü olarak geri alınmaktadır. Bu nedenle yabancı yatırımcıların genel olarak temettü verimi yüksek hisselerde pozisyon aldıkları bilinmektedir. Yerli yatırımcılar ise daha çok kısa vadeli yatırım yaptıklarından temettü verimini gerektiği kadar önemsememektedir.